CÂU HỎI KHI LẬP BCTC 2024: NẾU QUÁ HẠN 6-12 THÁNG KHÔNG TRÍCH LẬP DỰ PHÒNG 30%. SANG NĂM CÔNG TY TRÍCH LẬP 50% THÌ CÓ ĐƯỢC TRỪ TOÀN BỘ KHÔNG?
1. Kế toán và thuế quy định như thế nào về trích lập dự phòng?
1.1. Góc độ kế toán
Theo Chuẩn mực kế toán số 29 (VAS 29) – Dự phòng, nợ tiềm tàng và tài sản tiềm tàng, doanh nghiệp phải đánh giá khả năng thu hồi nợ tại thời điểm lập báo cáo tài chính và trích lập dự phòng tương ứng. Tuy nhiên, VAS 29 không quy định tỷ lệ trích lập cụ thể theo thời gian quá hạn mà chỉ yêu cầu doanh nghiệp dự báo tổn thất hợp lý dựa trên: Khả năng thanh toán của khách hàng; Bằng chứng về rủi ro không thu hồi được nợ; Thông tin tài chính và khả năng hoạt động của đối tác. Điều này có nghĩa là kế toán có thể linh hoạt xác định mức trích lập dự phòng dựa trên tình hình thực tế của khoản nợ mà không bị giới hạn theo các mức 30%, 50%, 70%, 100%.
1.2. Góc độ thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Khác với kế toán, thuế TNDN có quy định chặt chẽ hơn về trích lập dự phòng, cụ thể tại Thông tư 48/2019/TT-BTC như sau:
Từ 6 tháng đến dưới 1 năm: Trích lập 30%.
Từ 1 năm đến dưới 2 năm: Trích lập 50%.
Từ 2 năm đến dưới 3 năm: Trích lập 70%.
Từ 3 năm trở lên: Trích lập 100%.
Quy định này mang tính bắt buộc đối với doanh nghiệp nếu muốn đưa khoản dự phòng vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN. Vì vậy, nếu một khoản nợ quá hạn từ 6 tháng đến dưới 1 năm, doanh nghiệp nên trích lập 30% vào đúng kỳ đó, sau đó trích lập tiếp 20% khi khoản nợ bước vào giai đoạn quá hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm để đảm bảo chi phí được trừ hợp lệ.
2. Không trích lập 30% ở kỳ trước, giờ trích thẳng 50% có được trừ toàn bộ không?
Nhiều doanh nghiệp bỏ qua việc trích lập dự phòng 30% ở giai đoạn nợ quá hạn từ 6 tháng đến 1 năm, sau đó khi khoản nợ quá hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm, doanh nghiệp muốn trích lập thẳng 50% và ghi nhận toàn bộ vào chi phí hợp lý. Tuy nhiên, theo quy định thuế, chi phí phải được ghi nhận đúng thời kỳ phát sinh, do đó: Nếu doanh nghiệp đã trích lập 30% ở kỳ trước, thì khi khoản nợ bước sang giai đoạn 1-2 năm, doanh nghiệp chỉ được trích thêm 20% nữa để nâng lên mức 50%.
Nếu doanh nghiệp chưa trích lập 30% ở kỳ trước, thì năm nay chỉ được ghi nhận phần tăng thêm (20%) vào chi phí được trừ, còn 30% bị bỏ lỡ ở kỳ trước sẽ không thể đưa vào chi phí hợp lý năm nay.
Mặc dù không có công văn nào quy định trực tiếp về việc loại bỏ phần dự phòng chưa trích ở kỳ trước, nhưng có một số nguyên tắc từ các văn bản pháp luật có thể làm căn cứ: Thông tư 48/2019/TT-BTC quy định rằng dự phòng phải thu khó đòi phải trích lập theo từng mốc thời gian cụ thể. Nếu doanh nghiệp không thực hiện đúng thời điểm, thì phần chi phí đó sẽ không được ghi nhận vào kỳ tiếp theo.
Nguyên tắc phù hợp của kế toán quy định rằng doanh thu và chi phí phải được ghi nhận đúng kỳ kế toán. Việc không trích lập ở kỳ trước nhưng lại đưa toàn bộ vào kỳ này sẽ làm sai lệch kết quả tài chính.
Công văn số 10858/CTHN-TTHT ngày 14/4/2021 của Cục Thuế TP Hà Nội hướng dẫn rằng nếu doanh nghiệp không trích lập dự phòng theo đúng quy định trong năm tài chính phát sinh, thì năm sau không thể điều chỉnh để bổ sung phần đã bỏ lỡ vào chi phí được trừ.
Do đó, dù có trích lập 50% trong năm nay, chỉ có 20% là chi phí hợp lý, còn 30% lẽ ra phải trích năm trước sẽ bị loại khỏi chi phí được trừ khi quyết toán thuế.
Để tránh mất chi phí hợp lý khi quyết toán thuế, doanh nghiệp cần trích lập dự phòng đúng thời điểm. Nếu khoản nợ đã quá hạn từ 6 tháng đến dưới 1 năm, doanh nghiệp phải trích lập ngay 30% trong kỳ đó, tránh để sang năm mới trích lập. Nếu doanh nghiệp không trích lập ở kỳ trước, thì năm nay chỉ có thể trích lập phần chênh lệch tăng thêm và phần 30% bị bỏ lỡ sẽ không được ghi nhận vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN.
Doanh nghiệp nên kiểm tra danh sách công nợ định kỳ để đảm bảo trích lập dự phòng đúng thời điểm. Nếu chưa trích lập ở kỳ trước, kế toán cần tách biệt phần chi phí được chấp nhận và phần không được chấp nhận khi tính thuế để tránh rủi ro bị loại chi phí khi quyết toán. Cần lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng minh nợ khó đòi như hợp đồng, hóa đơn, công văn nhắc nợ, biên bản đối chiếu công nợ để đảm bảo khoản dự phòng được chấp nhận.
Tư duy toàn diện dành cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT - W1 Tư duy Kế toán 30 chạm 30: https://taichinhketoanedu.com/w1-p31.html
Tham gia DIỄN ĐÀN THUẾ: https://www.fb.com/groups/diendanthue.new
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Today's studying plants the seeds for future's success. Make each day a little better than before
Mobile/Zalo: 0353969622
