Chiết Khấu Thương Mại Trên Hóa Đơn: Dấu Âm Hay Dương?

Một trong những tình huống kỹ thuật thường gặp nhưng vẫn gây nhiều băn khoăn là cách thể hiện khoản chiết khấu thương mại: liệu khoản chiết khấu này nên thể hiện trên hóa đơn với dấu âm hay dấu dương? Cùng phân tích các góc nhìn và chia sẻ quan điểm cá nhân của mình để chúng ta cùng tìm ra lời giải đáp phù hợp nhất.

Nền tảng cốt lõi đầu tiên là Nghị định 123/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Tại Điểm e, Khoản 6, Điều 10, Nghị định yêu cầu trên hóa đơn giá trị gia tăng phải "thể hiện rõ khoản chiết khấu thương mại" khi doanh nghiệp áp dụng hình thức này. Quy định này nhấn mạnh sự minh bạch, yêu cầu khoản chiết khấu phải được trình bày một cách rõ ràng, nhưng lại không chỉ định cụ thể về việc phải dùng dấu (+) hay (-). Đây chính là điểm khởi đầu cho các luồng diễn giải khác nhau.

Gần đây, với sự ra đời của Nghị định 70/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123, nhiều người cũng đặt câu hỏi liệu có thay đổi nào về cách ghi nhận chiết khấu thương mại không. Sau khi rà soát kỹ lưỡng các điều khoản sửa đổi, tôi nhận thấy Nghị định 70 không đưa ra điểm mới nào làm thay đổi trực tiếp quy định về cách thể hiện chiết khấu thương mại trên hóa đơn gốc. Các thay đổi của Nghị định 70 chủ yếu tập trung vào việc ủy nhiệm lập hóa đơn, hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, và một số trường hợp đặc thù khác. Như vậy, có thể hiểu rằng các nguyên tắc và cách diễn giải của chúng ta về chiết khấu thương mại vẫn hoàn toàn kế thừa từ nền tảng của Nghị định 123.

Điều này càng làm nổi bật hơn quy định tại Điểm b, Khoản 2, Điều 19 của Nghị định 123 về việc xử lý hóa đơn có sai sót. Quy định này chỉ rõ: "Riêng đối với nội dung về giá trị trên hóa đơn có sai sót thì: điều chỉnh tăng (ghi dấu dương), điều chỉnh giảm (ghi dấu âm) đúng với thực tế điều chỉnh." Chi tiết này gợi lên trong tôi một suy luận quan trọng: dường như việc sử dụng dấu âm được "dành riêng" cho một nghiệp vụ cụ thể là lập hóa đơn điều chỉnh do sai sót. Nếu nhà làm luật muốn áp dụng quy tắc tương tự cho chiết khấu thương mại, có lẽ họ đã nêu rõ điều đó tại Điều 10 của Nghị định 123 hoặc đã bổ sung trong Nghị định 70 vừa qua.

Tải về một số Quy chế cho Kế toán: https://zalo.me/g/jnyxdx145

Từ đây, hai luồng quan điểm vẫn tiếp tục hình thành:
Luồng quan điểm thứ nhất: Ghi dấu âm. Lập luận của nhóm này cho rằng chiết khấu là một khoản làm giảm trừ, do đó việc sử dụng dấu âm sẽ thể hiện trực quan nhất hành động "trừ đi" này trên tổng giá trị của hóa đơn.

Luồng quan điểm thứ hai: Ghi dấu dương. Nhóm này, và cũng là quan điểm tôi sẽ phân tích sâu hơn, cho rằng chiết khấu thương mại là một thỏa thuận thương mại, không phải sai sót. Việc ghi nhận nó cần tuân theo logic của một nghiệp vụ thông thường. Khoản chiết khấu sẽ được ghi ở một dòng riêng với giá trị dương, và công thức tính toán trên hóa đơn sẽ tự động trừ nó ra khỏi tổng tiền hàng. Cách tiếp cận này giúp tách bạch rõ ràng giữa giá trị hàng hóa ban đầu và khoản ưu đãi, đảm bảo sự rành mạch.

Như vậy, có thể thấy rằng kể cả sau khi Nghị định 70/2023/NĐ-CP ra đời, các văn bản pháp quy vẫn chưa đưa ra một chỉ dẫn trực tiếp và tuyệt đối về việc phải dùng dấu nào cho khoản chiết khấu thương mại trên hóa đơn gốc. Sự "im lặng" này của luật có thể được xem là một sự ngầm định rằng nghiệp vụ này cần được xử lý theo logic thông thường thay vì một quy tắc đặc biệt dành cho sai sót.

Sau khi xem xét các quy định và phân tích bản chất nghiệp vụ, quan điểm của cá nhân tôi nghiêng về phương án thể hiện khoản chiết khấu thương mại bằng một giá trị dương. Tôi nghĩ rằng cách làm này không chỉ giúp phân biệt rõ ràng với nghiệp vụ điều chỉnh hóa đơn sai sót (vốn được chỉ định dùng dấu âm) mà còn đảm bảo sự minh bạch, logic và toàn vẹn của thông tin trên hóa đơn. Nó phản ánh đúng trình tự: đây là giá bán, đây là khoản ưu đãi, và đây là số tiền cuối cùng cần thanh toán. Như Công văn số 4949/CTTPHCM-TTHT của Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh, khi đề cập đến việc lập hóa đơn chiết khấu, cũng thường mô tả nghiệp vụ dưới dạng một dòng riêng thể hiện giá trị chiết khấu và được trừ ra khỏi tổng cộng, chứ không trực tiếp hướng dẫn việc ghi số âm.

Tuy nhiên, đây chỉ là góc nhìn của tôi dựa trên sự diễn giải và phân tích. Thực tế vận dụng tại mỗi doanh nghiệp, mỗi địa phương có thể có những khác biệt. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự chia sẻ, đóng góp và cả những phản biện từ quý bạn đọc, đặc biệt là các anh chị em kế toán đang hàng ngày xử lý nghiệp vụ này. Ý kiến và kinh nghiệm của các bạn sẽ là nguồn tư liệu quý giá để chúng ta cùng nhau tìm hiểu quy định, văn bản pháp luật một cách hiểu chung đầy đủ và chính xác nhất.

Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu

Khóa đào tạo cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT | W1. Tư duy Kế toán 30 chạm 30.
Bấm vào dòng chữ này để đăng ký nhân tư vấn để học W1| Tư duy Kế toán 30 chạm 30.