Thuế GTGT Không Có Thanh Toán Không Dùng Tiền Mặt: Không Khấu Trừ, Khó Được Trừ Thuế TNDN

Trong quá khứ, giới doanh nghiệp và Kế toán từng dựa vào một “lỗ hổng hợp lý” để tranh luận: nếu thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào không được khấu trừ vì thanh toán bằng tiền mặt, thì phần thuế GTGT đó vẫn có thể đưa vào chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) – vì Luật thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn cũ chưa cấm rõ điều này.

Tuy nhiên, điểm tranh cãi này chính thức bị “khóa chặt” từ ngày 01/7/2025, khi Nghị định 181/2025/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn mới của Bộ Tài chính đồng loạt có hiệu lực.

Thứ nhất: Từ một "kẽ hở" pháp lý đã tồn tại nhiều năm. Trước khi Luật Thuế Giá trị gia tăng năm 2024 có hiệu lực, doanh nghiệp có thể tranh luận rằng nếu phần thuế GTGT đầu vào không đủ điều kiện khấu trừ – vì lý do thanh toán bằng tiền mặt – thì vẫn có thể được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Luật Thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn trước đây không quy định rõ rằng phần thuế GTGT không khấu trừ phải loại khỏi chi phí được trừ. Đây là lý do nhiều Kế toán vẫn xử lý phần thuế GTGT không khấu trừ như một khoản chi phí hợp lý – dù có rủi ro.

Thứ hai: Luật mới khóa chặt điểm này. Từ ngày 01/7/2025, Luật Thuế GTGT năm 2024 và Nghị định số 181/2025/NĐ-CP có hiệu lực, quy định rất rõ: Hóa đơn từ 5 triệu đồng trở lên (gồm cả thuế) phải được thanh toán không dùng tiền mặt thì mới được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ: Luật Thuế GTGT và Nghị định 181 chỉ điều chỉnh điều kiện khấu trừ thuế GTGT, chưa trực tiếp điều chỉnh điều kiện xác định chi phí được trừ theo thuế TNDN. Do đó, vẫn cần chờ Nghị định và Thông tư hướng dẫn mới về thuế TNDN.

Hiện nay, quy định hiện hành tại Thông tư số 78/2014/TT-BTC và Thông tư số 96/2015/TT-BTC vẫn đang áp dụng ngưỡng 20 triệu đồng để xác định điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt khi tính chi phí được trừ. Như vậy, ngưỡng 5 triệu đồng theo Luật GTGT chưa đương nhiên được áp dụng cho thuế TNDN ở thời điểm hiện tại.

Một ví dụ cụ thể – và những vấn đề phát sinh

Giả sử doanh nghiệp mua một lô hàng:

Giá trị trước thuế: 6.000.000 đồng

Thuế GTGT (10%): 600.000 đồng

Tổng cộng hóa đơn: 6.600.000 đồng

Thanh toán: bằng tiền mặt

Căn cứ theo Luật Thuế GTGT 2024 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP: → 600.000 đồng thuế GTGT không được khấu trừ, do không thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt.

Vấn đề đặt ra: → Phần 600.000 đồng thuế GTGT không được khấu trừ này có được đưa vào chi phí hợp lý khi tính thuế TNDN không?

Theo quy định hiện hành, vẫn chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng để khẳng định rằng phần thuế không khấu trừ này bị loại ra khỏi chi phí được trừ. Tuy nhiên, với xu hướng siết chặt chính sách thuế, doanh nghiệp cần thận trọng, vì cơ quan thuế có thể suy đoán ngưỡng 5 triệu đồng trong Luật GTGT sẽ đồng thời áp dụng cho thuế TNDN trong tương lai gần. Liệu có được lấy quy định trong Nghị định về Thuế GTGT để áp cho quy định về Thuế TNDN không? chắc Wick để nhường lại cho các chuyên gia trả lời bên dưới nhé!!! còn theo đúng như câu từ trong Nghị định 181 thì phần này đang được hiểu là bị loại khỏi thuế TNDN đấy.

Riêng phần 6.000.000 đồng giá trị trước thuế:

→ Hiện vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc có bị loại khỏi chi phí nếu không thanh toán không dùng tiền mặt hay không, vì ngưỡng áp dụng của Luật Thuế TNDN vẫn là 20 triệu đồng.

→ Do đó, cần chờ hướng dẫn chính thức từ Nghị định và Thông tư mới về thuế TNDN.

Trước đây, doanh nghiệp có thể lập luận phần thuế GTGT không khấu trừ vẫn được đưa vào chi phí. Nhưng hiện tại và sắp tới, nguy cơ bị loại cả thuế lẫn chi phí là rất lớn nếu không tuân thủ đúng hình thức thanh toán. Kế toán cần lưu ý: Không tiếp tục áp dụng tư duy cũ về thanh toán chi phí bằng tiền mặt. Luôn cập nhật cả Luật Thuế GTGT và sắp tới là Luật Thuế TNDN (sửa đổi) cùng các văn bản hướng dẫn kèm theo. Chuẩn hóa chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt: ủy quyền, giấy báo nợ, chứng từ chuyển khoản hợp lệ,… để bảo vệ tính hợp lý của chi phí.