Phân Tích Bản Chất Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp Hoãn Lại
1. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại là một khái niệm quan trọng trong kế toán thuế, giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác nghĩa vụ thuế trên báo cáo tài chính. Nếu không hiểu rõ bản chất, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc hạch toán và trình bày thông tin thuế một cách hợp lý.
Thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ sự chênh lệch tạm thời giữa số liệu kế toán và số liệu thuế trong từng kỳ kế toán, nhưng sẽ được điều chỉnh lại trong tương lai.
Trong thực tế, có những khoản mục được ghi nhận khác nhau giữa kế toán và thuế. Những chênh lệch này không phải là vĩnh viễn mà sẽ tự động điều chỉnh trong các kỳ sau. Để đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh trung thực và hợp lý nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp, kế toán sử dụng thuế TNDN hoãn lại để điều chỉnh chi phí thuế cho phù hợp.
2. Các loại thuế TNDN hoãn lại
Thuế TNDN hoãn lại có hai loại: tài sản thuế thu nhập hoãn lại (Deferred Tax Assets - DTA) và thuế thu nhập hoãn lại phải trả (Deferred Tax Liabilities - DTL).
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại (DTA) xuất hiện khi chi phí thuế theo kế toán thấp hơn chi phí thuế theo quy định thuế, một cách dễ hiểu là chi phí thuế theo cách tính của thuế ra số cao hơn cách tính của Kế toán, do vậy phải giảm chi phí thuế TNDN đi về đúng giá trị của Kế toán để trình bày trên BCTC với điều kiện không làm sai lệch số thuế phải nộp với ngân sách nhà nước. Khi đó, kế toán sẽ ghi nhận một khoản thuế hoãn lại để điều chỉnh trong tương lai khi khoản mục này được chấp nhận về mặt thuế. Ví dụ:
- Chi phí thuế theo kế toán tính ra là 8 đồng.
- Theo luật thuế, số thuế phải nộp thực tế là 10 đồng.
- Chênh lệch 2 đồng này sẽ được ghi nhận bằng bút toán: Nợ 243 / Có 8212
Ngược lại, thuế thu nhập hoãn lại phải trả (DTL) xuất hiện khi chi phí thuế theo kế toán cao hơn chi phí thuế theo quy định thuế. Điều này có nghĩa là trong tương lai, doanh nghiệp có thể phải nộp nhiều thuế hơn do chênh lệch này. Ví dụ:
- Chi phí thuế theo kế toán tính ra là 15 đồng.
- Theo luật thuế, số thuế phải nộp thực tế là 10 đồng.
- Chênh lệch 5 đồng này sẽ được ghi nhận bằng bút toán: Nợ 8212 / Có 347
Những khoản thuế hoãn lại này sẽ được hoàn nhập khi chênh lệch giữa kế toán và thuế không còn tồn tại trong tương lai.
3. Việc ghi nhận thuế TNDN hoãn lại có nhiều lợi ích quan trọng:
- Giúp báo cáo tài chính phản ánh chính xác chi phí thuế trong từng kỳ, tránh tình trạng năm này chi phí thuế quá cao, năm sau lại quá thấp do chênh lệch về kế toán và thuế.
- Tạo sự minh bạch tài chính cho nhà đầu tư và cổ đông, đặc biệt là đối với các công ty niêm yết hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
- Tuân thủ chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), giúp doanh nghiệp có hệ thống kế toán phù hợp với các tiêu chuẩn toàn cầu.
4. Tóm lại, Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại không phải là một khoản chi phí phát sinh thêm, mà là một công cụ kế toán giúp điều chỉnh sự khác biệt tạm thời giữa kế toán và quy định thuế. Hiểu đúng về thuế hoãn lại cần lưu ý:
- Đây là kết quả của chênh lệch tạm thời về doanh thu và chi phí giữa kế toán và thuế, không phải do khác biệt giữa kế toán dồn tích và luật thuế.
- Có hai loại thuế hoãn lại: tài sản thuế hoãn lại (DTA) và thuế hoãn lại phải trả (DTL).
- Việc hạch toán thuế hoãn lại giúp doanh nghiệp minh bạch hơn về tài chính và tuân thủ quy định kế toán.
Trong các bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu vào từng nguyên nhân cụ thể dẫn đến thuế TNDN hoãn lại, bao gồm:
1. Chênh lệch khấu hao tài sản cố định
2. Dự phòng tổn thất tài sản - nợ phải thu khó đòi
3. Lãi vay phát sinh do giao dịch liên kết (GDLK)
4. Chuyển lỗ từ các năm trước
5. Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại tiền và các khoản phải thu.
Tư duy toàn diện dành cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT - W1 Tư duy Kế toán 30 chạm 30: https://taichinhketoanedu.com/w1-p31.html
Cám ơn các bạn đã đọc bài viết, nếu thấy hữu ích hãy like, share và bình luận cám ơn để ủng hộ đội ngũ ban biên tập nhé.
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Today's studying plants the seeds for future's success. Make each day a little better than before
Mobile/Zalo: 0353969622
