Không biết từ bao giờ, nhiều kế toán bắt đầu học cách lặng im. Im khi bảng lương cắt xén, im khi hoá đơn bị sửa, im khi “sếp” thở dài bảo: “Em xem có cách nào cho nó nhẹ thuế xuống một chút.” Im lặng, rồi cuối tháng vẫn ngồi tính từng đồng thu nhập cá nhân, vẫn căng mắt dò từng con số lệch trên báo cáo, vẫn ở lại sau giờ làm chỉ vì “phải gấp cho kịp nộp thuế mai.”
Nghề này, nếu làm đúng, không thua gì luật sư. Vì kế toán là người hiểu luật từ gốc. Nhưng khác với luật sư – người ta gọi bằng “thầy”, còn kế toán – cùng lắm là “bộ phận kế toán”.
Thậm chí đôi lúc bạn sẽ tự hỏi: nghề này rốt cuộc là bảo vệ doanh nghiệp hay là làm bia đỡ đạn? Bởi khi có rắc rối với cơ quan thuế, người đầu tiên bị gọi tên là kế toán. Khi báo cáo bị sai, kế toán. Khi dòng tiền âm, kế toán. Nhưng khi doanh thu tăng, marketing được thưởng, sales được vinh danh. Còn kế toán? Chỉ được hỏi: “Chi phí cho tháng này sao cao thế em?”
Ta không trách những người làm sếp, vì ai cũng chỉ nhìn thấy điều họ quan tâm. Nhưng tôi tiếc – vì họ đã không nhìn thấy điều đáng lẽ nên trân trọng.
Kế toán không phải là công cụ để hợp thức hóa sai trái. Không phải người ngồi sau cánh gà, viết lại kịch bản tài chính cho đẹp hơn trên giấy. Không phải cái nghề tồn tại chỉ để giúp doanh nghiệp “lách” đi những phần họ không muốn nộp cho Nhà nước. Kế toán – đúng nghĩa – là người giữ cho mọi thứ minh bạch, cân đối, ổn định. Là người làm cho doanh nghiệp nhìn thấy chính mình, bằng những con số trung thực. Vậy mà ở Việt Nam, đôi khi chính những người làm nghề cũng bắt đầu không tin vào ý nghĩa ban đầu của công việc họ chọn. Họ làm cho xong, làm theo lệnh, làm cho đúng yêu cầu, rồi đến cuối năm lặng lẽ xếp bảng cân đối tài khoản vào ngăn kéo. Không ai cảm ơn, cũng chẳng ai ghi nhận.
Ta tự hỏi: có phải chính vì nghề này không tạo ra tiền ngay lập tức mà người ta cho rằng nó không có giá trị? Có phải vì sự chính xác của kế toán không thể phô trương trên truyền thông, nên nó trở thành vô hình?
Nhưng hãy thử tưởng tượng một ngày không có kế toán – doanh nghiệp sẽ vận hành kiểu gì? Ai sẽ biết chi phí nào là đáng, dòng tiền nào là hợp lý, công ty đang thực sự lời hay lỗ? Ai sẽ dám ký vào báo cáo gửi đi cho đối tác, nếu không có một người làm kế toán ở phía sau đảm bảo mọi thứ là thật?
Ở các nước phát triển, nghề kế toán được xem trọng không kém gì nghề y hay luật. Người ta hiểu rằng, kế toán không chỉ đếm tiền – họ đo lường niềm tin. Nhưng ở đây, đôi khi chỉ cần bạn từ chối “giúp giám đốc giảm thuế một chút”, là bạn trở thành “thiếu linh hoạt”.
Có lẽ đã đến lúc, không phải nghề cần thay đổi, mà là cách người ta nhìn nhận về nghề. Và nếu bạn đang là một kế toán viên – vẫn cặm cụi với từng con số, từng bảng lương, từng hoá đơn chưa khớp – thì tôi mong bạn biết rằng: bạn đang làm một công việc đáng được tôn trọng. Chỉ là thế giới này chưa đủ tử tế để nói lời cảm ơn mà bạn xứng đáng nhận. Để rồi… một cái nghề được tạo ra để giữ gìn trật tự, nhưng rồi lại bị biến thành cái cớ để hợp thức hóa sự lộn xộn.
Mr Wick Kiểm toán - ATC Academy
Đào tạo, Tư vấn Giải pháp cho Doanh nghiệp, Hộ Kinh doanh
Tel: 093 670 9396
