Kế Toán Cần Biết: Cách Tính Thuế TNCN và BHXH Khi Làm Nhiều Nơi

1. Làm hai nơi, cả hai đều ký HĐLĐ trên 3 tháng: Thuế TNCN tính ra sao?

Trong thực tế, không ít người lao động lựa chọn làm việc cùng lúc ở hai nơi, và ở cả hai nơi đó đều ký hợp đồng lao động có thời hạn từ 3 tháng trở lên. Lúc này, rất nhiều bạn thắc mắc: “Vậy thuế thu nhập cá nhân có được tính gộp không? Hay mỗi nơi tính riêng?”

Câu trả lời nằm ở quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC. Theo đó, nếu bạn có hợp đồng từ 3 tháng trở lên tại cả hai nơi, thì cả hai đơn vị đều phải khấu trừ thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần – tức là, mức thuế suất tăng dần theo tổng thu nhập của bạn.

Điều này đồng nghĩa với việc: không có khái niệm “nơi chính – nơi phụ” khi tính thuế TNCN theo tháng. Mỗi nơi tính và khấu trừ độc lập, nhưng đến cuối năm, bạn phải tự quyết toán, gộp thu nhập từ tất cả các nơi để tính ra nghĩa vụ thuế cuối cùng. Nếu hai nơi đều khấu trừ mà chưa đến mức phải nộp thực tế, thì bạn sẽ được hoàn. Ngược lại, nếu thiếu thì bạn phải nộp thêm.

Đây là lý do mà nhiều người bị “choáng” khi đi quyết toán cuối năm – vì tưởng mình đã bị trừ đủ ở từng nơi, nhưng khi cộng lại thì rơi vào bậc thuế cao hơn. Không kiểm soát kỹ ngay từ đầu là dễ bị hụt tiền lúc đó.

2. Một nơi làm chính, nơi còn lại ký thời vụ: Khấu trừ thuế 10%

Trường hợp bạn làm hai nơi nhưng chỉ một nơi ký HĐLĐ từ 3 tháng trở lên, nơi còn lại chỉ ký kiểu thời vụ, cộng tác viên hay theo công việc cụ thể từng lần, thì cách tính thuế lại khác.

Theo Điểm i Khoản 1 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, thu nhập từ các hợp đồng dưới 3 tháng, nếu đạt từ 2 triệu đồng/lần trở lên, thì bị khấu trừ 10% trước khi chi trả, gọi là thuế “tạm thu” một lần.

Tức là sao? Là bạn nhận tiền ở nơi đó đã bị trừ trước 10%, và con số này không phụ thuộc vào bạn có được giảm trừ hay không, có thu nhập chính bao nhiêu. Nếu bạn có thu nhập thấp và đủ điều kiện hoàn lại, bạn sẽ làm thủ tục hoàn thuế khi quyết toán cuối năm. Nhiều bạn bị nhầm lẫn, cứ nghĩ nơi “làm phụ” thì không bị trừ thuế hoặc được gộp để tính sau. Nhưng không, cơ chế trừ 10% là độc lập và buộc phải thực hiện nếu đủ điều kiện khấu trừ.

3. Giảm trừ gia cảnh: Một nơi được tính bản thân, nơi còn lại tính người phụ thuộc

Khi làm hai nơi, một trong những điều quan trọng bạn cần lưu ý là giảm trừ gia cảnh – vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến số thuế bạn phải nộp. Theo Công văn 34683/CT-TTHT ngày 26/05/2017 của Cục Thuế Hà Nội, người lao động ký HĐLĐ từ 3 tháng trở lên ở hai nơi được chọn nơi nào để giảm trừ bản thân, còn nơi còn lại có thể đăng ký giảm trừ người phụ thuộc nếu có hồ sơ hợp lệ.

Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng nếu bạn không rõ ràng trong việc đăng ký, cả hai nơi đều tính giảm trừ bản thân thì khi quyết toán cuối năm, bạn sẽ bị truy thu phần giảm trừ sai đó. Ngược lại, nếu nơi nào không khai gì cả thì bạn lại thiệt, vì không được hưởng quyền lợi chính đáng.

Vì vậy, hãy thống nhất với đơn vị trả thu nhập chính, đăng ký giảm trừ bản thân tại đó, và nếu có người phụ thuộc – thì có thể phân bổ cho nơi thứ hai, để không bị trùng lặp. Nhớ lưu giữ toàn bộ hồ sơ gốc để làm bằng chứng nếu sau này cơ quan thuế yêu cầu giải trình.

4. Về bảo hiểm: Tham gia một nơi là đủ – trừ tai nạn lao động!

Phần lớn người lao động làm hai nơi đều lo lắng: “Vậy mình có phải đóng BHXH, BHYT, BHTN hai lần không?” Câu trả lời là: KHÔNG.

Theo Điều 21 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017, nếu bạn làm việc tại nhiều nơi thì chỉ cần tham gia bảo hiểm tại một đơn vị duy nhất theo các nguyên tắc sau: BHXH và BHTN: Đóng tại nơi đầu tiên ký hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên. BHYT: Đóng tại nơi có mức lương đóng bảo hiểm cao nhất. BHTNLĐ-BNN (tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp): Phải đóng tại tất cả các nơi có ký HĐLĐ từ 1 tháng trở lên, nhưng chỉ doanh nghiệp đóng – bạn không bị trừ lương.

Điều này nhằm bảo đảm trách nhiệm của từng đơn vị đối với quyền lợi người lao động nếu xảy ra rủi ro tai nạn, dù bạn đang làm chính hay phụ. Nhiều doanh nghiệp, kế toán hoặc chính người lao động còn chưa rõ điểm này, dẫn đến tình trạng đóng trùng bảo hiểm – vừa tốn tiền, vừa không đúng luật. Vì vậy, hãy trao đổi rõ với cả hai bên để xác định đơn vị nào sẽ làm đầu mối bảo hiểm, đơn vị nào chỉ đóng phần tai nạn lao động.

Tổng kết – Điều quan trọng nhất bạn cần nhớ
- Thuế TNCN tính biểu lũy tiến tại cả hai nơi nếu đều ký HĐLĐ trên 3 tháng.
- Giảm trừ bản thân tại 1 nơi, người phụ thuộc có thể đăng ký ở nơi còn lại.
- BHXH – BHYT – BHTN chỉ đóng 1 nơi (trừ BHTNLĐ-BNN phải đóng tất cả nơi có HĐLĐ từ 1 tháng).
- Cuối năm phải tự quyết toán thuế để gộp thu nhập và tính lại nghĩa vụ chính xác.