BÀI 2: THUẾ TNDN HOÃN LẠI PHÁT SINH NTN KHI CHÊNH LỆCH KHẤU HAO GIỮA KẾ TOÁN & THUẾ. CÁC BẠN ĐỌC BÀI PHÂN TÍCH NÀY.
1. Khái niệm về thuế TNDN hoãn lại
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại phát sinh khi có sự chênh lệch giữa lợi nhuận kế toán trước thuế và thu nhập chịu thuế do sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán và chính sách thuế. Chênh lệch này có thể tạo ra tài sản thuế TNDN hoãn lại hoặc thuế TNDN hoãn lại phải trả. Tuy nhiên, đây chỉ là chênh lệch tạm thời, vì theo thời gian, sự khác biệt này sẽ được điều chỉnh khi chi phí khấu hao giữa kế toán và thuế cân bằng. Ngược lại, các chênh lệch vĩnh viễn không phát sinh thuế TNDN hoãn lại. Để hiểu rõ hơn về định nghĩa và phân loại chênh lệch thuế, bạn có thể xem lại Bài 1.
Bài viết này mở đầu chuỗi 5 bài phân tích về chênh lệch giữa kế toán và thuế dẫn đến phát sinh thuế TNDN hoãn lại, trong đó bài đầu tiên tập trung vào sự khác biệt trong cách tính chi phí khấu hao.
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thuế TNDN hoãn lại là sự khác biệt trong cách trích khấu hao tài sản cố định (TSCĐ). Kế toán tuân theo chuẩn mực kế toán về phương pháp và thời gian khấu hao, trong khi thuế áp dụng quy định riêng về thời gian và mức khấu hao được chấp nhận để tính thu nhập chịu thuế. Chính vì vậy, khung khấu hao giữa kế toán và thuế không đồng nhất, tạo ra chênh lệch tạm thời trong ghi nhận chi phí khấu hao.
2. Trường hợp khấu hao kế toán nhanh hơn thuế. Một tài sản có nguyên giá 200 triệu đồng được khấu hao theo hai phương pháp khác nhau:
Khấu hao theo kế toán: Thời gian trích khấu hao là 5 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 40 triệu đồng, giá trị còn lại 160 triệu đồng.
Khấu hao theo thuế: Thời gian trích khấu hao là 10 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 20 triệu đồng, giá trị còn lại 180 triệu đồng.
Sự chênh lệch này dẫn đến: Chi phí khấu hao theo kế toán lớn hơn so với thuế, làm giảm lợi nhuận kế toán so với thu nhập chịu thuế.
Chi phí thuế theo kế toán thấp hơn so với thuế, cần điều chỉnh giảm chi phí thuế để cân bằng hai cách tính.
Phát sinh một khoản chi phí thuế TNDN hoãn lại bên Có, phản ánh tài sản thuế TNDN hoãn lại trong tương lai. Bút toán ghi nhận tài sản thuế TNDN hoãn lại:
Nợ TK 243 (Tài sản thuế TNDN hoãn lại)
Có TK 8212 (Chi phí thuế TNDN hoãn lại)
3. Trường hợp khấu hao kế toán chậm hơn thuế. Một tài sản có nguyên giá 200 triệu đồng được khấu hao theo hai phương pháp khác nhau:
Khấu hao theo kế toán: Thời gian trích khấu hao là 10 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 20 triệu đồng, giá trị còn lại 180 triệu đồng.
Khấu hao theo thuế: Thời gian trích khấu hao là 5 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 40 triệu đồng, giá trị còn lại 160 triệu đồng.
Sự chênh lệch này dẫn đến: Chi phí khấu hao theo kế toán nhỏ hơn so với thuế, làm tăng lợi nhuận kế toán so với thu nhập chịu thuế.
Chi phí thuế theo kế toán cao hơn so với thuế, cần điều chỉnh tăng chi phí thuế để cân bằng hai cách tính.
Phát sinh một khoản thuế TNDN hoãn lại phải trả, phản ánh nghĩa vụ thuế trong tương lai. Bút toán ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải trả: Nợ TK 8212 (Chi phí thuế TNDN hoãn lại)
Có TK 347 (Thuế TNDN hoãn lại phải trả)
4. Tổng kết
Khấu hao kế toán và khấu hao thuế có thể dẫn đến chênh lệch tạm thời, tạo ra thuế TNDN hoãn lại. Khi khấu hao kế toán lớn hơn thuế, lợi nhuận kế toán nhỏ hơn thu nhập chịu thuế, phát sinh tài sản thuế TNDN hoãn lại. Ngược lại, khi khấu hao kế toán nhỏ hơn thuế, lợi nhuận kế toán lớn hơn thu nhập chịu thuế, phát sinh thuế TNDN hoãn lại phải trả.
Việc ghi nhận thuế TNDN hoãn lại giúp phản ánh trung thực nghĩa vụ thuế trong dài hạn, đảm bảo tính hợp lý giữa báo cáo tài chính kế toán và nghĩa vụ thuế theo quy định. Hiểu rõ về tác động của chênh lệch khấu hao sẽ giúp kế toán hạch toán chính xác theo chuẩn mực kế toán Việt Nam.
Tư duy toàn diện dành cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT - W1 Tư duy Kế toán 30 chạm 30: https://taichinhketoanedu.com/w1-p31.html
Cám ơn các bạn đã đọc bài viết, nếu thấy hữu ích hãy like, share và bình luận cám ơn để ủng hộ đội ngũ ban biên tập nhé.
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Today's studying plants the seeds for future's success. Make each day a little better than before
Mobile/Zalo: 0353969622
