Khoản hỗ trợ doanh số là một khoản tiền doanh nghiệp chi cho đối tác khi họ đạt được một mức doanh số nhất định. Tuy nhiên, việc có phải xuất hóa đơn hay không không đơn thuần chỉ dựa vào điều kiện doanh số, mà phụ thuộc vào bản chất của khoản tiền này. Nếu đây chỉ là khoản thưởng theo doanh số, không kèm nghĩa vụ nào khác, thì không phải xuất hóa đơn. Ngược lại, nếu khoản tiền này đi kèm với nghĩa vụ cung cấp dịch vụ, bên nhận tiền bắt buộc phải lập hóa đơn.
1. Trường hợp KHÔNG phải xuất hóa đơn
Khoản hỗ trợ doanh số không phải xuất hóa đơn khi nó đơn thuần là một khoản thưởng, chỉ được chi trả khi đối tác đạt mức doanh số mà không kèm theo bất kỳ điều kiện nào khác. Đây là khoản hỗ trợ tài chính mang tính chất khuyến khích kinh doanh, không phải là doanh thu từ hoạt động cung cấp hàng hóa hay dịch vụ.
Theo quy định tại Điều 5, Thông tư 219/2013/TT-BTC, thuế GTGT chỉ áp dụng cho hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ có thu tiền. Khi một doanh nghiệp đạt doanh số nhất định và nhận thưởng, họ không cung cấp thêm bất cứ dịch vụ nào cho bên chi thưởng. Việc bán hàng nhiều không phải là một dịch vụ, mà là hoạt động kinh doanh bình thường của doanh nghiệp.
Bộ Tài chính đã khẳng định rõ quan điểm này tại Công văn số 13619/BTC-CST ngày 15/9/2014, nêu rõ: "Khoản tiền thưởng doanh số, thưởng đạt doanh thu theo thỏa thuận giữa hai bên không phải là doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ, do đó không phải lập hóa đơn." Cục Thuế TP. Hà Nội cũng có quan điểm tương tự tại Công văn số 49058/CTHN-TTHT ngày 11/10/2022, khi hướng dẫn rằng nếu khoản tiền thưởng doanh số chỉ dựa vào kết quả bán hàng, không kèm theo cam kết thực hiện các hoạt động quảng cáo, tiếp thị, trưng bày sản phẩm, thì bên nhận thưởng không cần lập hóa đơn.
Một ví dụ điển hình là khi một công ty sản xuất sữa đặt ra chính sách thưởng 10 triệu đồng cho đại lý nếu họ bán được 1.000 hộp sữa trong tháng. Đại lý không cần thực hiện thêm bất kỳ cam kết nào khác như quảng bá hay trưng bày sản phẩm. Khi đó, khoản tiền thưởng này không phải là doanh thu từ hoạt động cung cấp dịch vụ, nên không cần xuất hóa đơn.
2. Trường hợp PHẢI xuất hóa đơn
Trái lại, nếu khoản hỗ trợ doanh số đi kèm với điều kiện phải thực hiện một nghĩa vụ bổ sung như trưng bày sản phẩm, quảng cáo, tiếp thị hay phân phối độc quyền, thì bản chất khoản tiền này không còn là thưởng doanh số đơn thuần. Khi đó, bên nhận tiền đã cung cấp một dịch vụ cho bên chi thưởng và bắt buộc phải xuất hóa đơn.
Theo Công văn số 3941/TCT-CS ngày 10/9/2020, Tổng cục Thuế đã khẳng định: "Nếu khoản tiền hỗ trợ, thưởng có kèm theo nghĩa vụ thực hiện dịch vụ (quảng cáo, tiếp thị, trưng bày sản phẩm), thì bên nhận tiền phải lập hóa đơn GTGT khi nhận tiền." Cục Thuế TP. Hà Nội cũng có hướng dẫn tương tự tại Công văn số 8383/CT-TTHT ngày 5/3/2018, trong đó nêu rõ nếu doanh nghiệp nhận tiền hỗ trợ mà phải cam kết thực hiện hoạt động quảng cáo, trưng bày sản phẩm hoặc tiếp thị thì khoản tiền này phải tính vào doanh thu từ hoạt động cung cấp dịch vụ và thuộc đối tượng chịu thuế GTGT.
Một ví dụ điển hình là khi một công ty nước giải khát đặt ra chính sách thưởng 20 triệu đồng cho đại lý nếu đạt doanh số 500 triệu đồng và đồng thời cam kết trưng bày sản phẩm của hãng tại vị trí đẹp trong cửa hàng ít nhất 3 tháng. Khi đó, khoản tiền nhận được không chỉ đơn thuần là thưởng theo doanh số mà còn là khoản chi trả cho một dịch vụ trưng bày sản phẩm. Theo đúng quy định, đại lý phải lập hóa đơn GTGT với nội dung "Dịch vụ trưng bày sản phẩm" và tính thuế suất GTGT 10%.
3. Quan điểm thực tiễn và cách xử lý
Nhìn vào bản chất vấn đề, có thể thấy điều kiện đạt doanh số không phải là một nghĩa vụ cung cấp dịch vụ. Một doanh nghiệp bán được nhiều hàng không có nghĩa là họ đã cung cấp dịch vụ cho bên sản xuất. Nếu khoản tiền nhận được chỉ đơn thuần là thưởng dựa trên doanh số, thì việc yêu cầu xuất hóa đơn là không hợp lý và trái với các quy định hiện hành.
Tuy nhiên, nếu khoản thưởng có ràng buộc nghĩa vụ quảng bá, trưng bày hay phân phối độc quyền, thì bản chất khoản tiền này đã thay đổi. Lúc này, bên nhận tiền đã thực hiện một dịch vụ có thu phí và phải xuất hóa đơn để phản ánh đúng bản chất giao dịch.
Do đó, các doanh nghiệp cần hết sức thận trọng khi xây dựng chính sách thưởng doanh số, đảm bảo rằng nếu muốn khoản thưởng không phải xuất hóa đơn, thì nội dung hợp đồng hoặc chính sách thưởng phải rõ ràng, không ràng buộc bất kỳ nghĩa vụ nào khác ngoài doanh số. Ngược lại, nếu có yêu cầu thực hiện dịch vụ, cần tuân thủ đầy đủ quy định về xuất hóa đơn và kê khai thuế GTGT.
Khoản hỗ trợ doanh số có phải xuất hóa đơn hay không phụ thuộc vào bản chất giao dịch. Nếu đây là khoản thưởng doanh số đơn thuần, không có nghĩa vụ nào khác, thì không phải xuất hóa đơn. Nhưng nếu có đi kèm với các điều kiện về quảng cáo, tiếp thị, trưng bày sản phẩm hay phân phối độc quyền, thì đây là một khoản thanh toán cho dịch vụ và phải xuất hóa đơn.
Doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định để tránh các rủi ro về thuế, đặc biệt là khi cơ quan thuế có thể truy thu thuế GTGT nếu phát hiện khoản tiền nhận được thực chất là doanh thu từ dịch vụ nhưng không được xuất hóa đơn. Chính sách thưởng phải được xây dựng chặt chẽ, minh bạch và phù hợp với quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp trong quá trình hạch toán và kê khai thuế.
Tư duy toàn diện dành cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT - W1 Tư duy Kế toán 30 chạm 30: https://taichinhketoanedu.com/w1-p31.html
Tham gia DIỄN ĐÀN THUẾ tại đây: https://www.fb.com/groups/diendanthue.new
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Today's studying plants the seeds for future's success. Make each day a little better than before
Mobile/Zalo: 0353969622
