MỘT SỐ KIỂM TOÁN VIÊN Y/C ĐƠN VỊ HOÀN NHẬP BÚT TOÁN ĐÁNH GIÁ CLTG CUỐI NĂM TRƯỚC. LIỆU CÓ THỰC SỰ CẦN KO? KẾ TOÁN CÙNG PHÂN TÍCH.
Trong kế toán, việc đánh giá lại chênh lệch tỷ giá ngoại tệ cuối năm là một yêu cầu bắt buộc đối với các khoản mục có gốc ngoại tệ như tiền, các khoản phải thu, phải trả. Tuy nhiên, nhiều kế toán vẫn thắc mắc liệu có cần hạch toán ngược bút toán đánh giá chênh lệch tỷ giá đã thực hiện vào cuối năm trước khi sang năm tài chính mới hay không?
Câu trả lời là không cần. Dưới đây là phân tích chi tiết về cơ sở quy định, lý do không cần hạch toán ngược, cũng như những ảnh hưởng nếu doanh nghiệp cố gắng thực hiện hoàn nhập bút toán này.
Cơ Sở Pháp Lý Về Đánh Giá Lại Tỷ Giá Cuối Năm
Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC (Điều 52) và Thông tư 133/2016/TT-BTC, doanh nghiệp phải đánh giá lại các khoản mục có gốc ngoại tệ vào thời điểm cuối năm tài chính. Sau khi đánh giá lại, báo cáo tài chính sẽ phản ánh số dư ngoại tệ theo giá trị hợp lý tại thời điểm cuối năm. Tuy nhiên, không có quy định nào yêu cầu hạch toán đảo ngược (hoàn nhập) bút toán này vào đầu năm sau.
Giả sử, cuối năm trước, doanh nghiệp đánh giá lại số dư tiền ngoại tệ và ghi nhận khoản lãi do chênh lệch tỷ giá. Nếu đầu năm sau hạch toán hoàn nhập, thực chất chỉ đang đảo ngược lại một bút toán cũ mà không có giao dịch thực tế nào phát sinh.
Ví dụ, vào ngày 31/12/2024, doanh nghiệp có 10.000 USD tiền gửi ngân hàng, với tỷ giá hạch toán ban đầu là 24.000 VND/USD. Cuối năm, tỷ giá tăng lên 24.500 VND/USD, nên doanh nghiệp đánh giá lại và ghi nhận lãi tỷ giá 5.000.000 VND vào TK 413, sau đó đưa vào TK 515 (Doanh thu tài chính).
Nếu kế toán hạch toán ngược vào ngày 01/01/2025, bút toán hoàn nhập sẽ là: Nợ TK 515/Có 1122: 5.000.000. Như vậy, số dư tiền ngoại tệ trên sổ sách sẽ quay về mức cũ (240.000.000 VND), trong khi thực tế tỷ giá vẫn ở mức 24.500 VND/USD. Điều này không có ý nghĩa gì về mặt tài chính, mà chỉ làm tăng khối lượng công việc không cần thiết.
Trong một doanh nghiệp, không chỉ có tiền ngoại tệ, mà còn nhiều khoản mục có gốc ngoại tệ khác. Nếu doanh nghiệp thực hiện hoàn nhập bút toán đánh giá tỷ giá cho tất cả các khoản mục này vào đầu năm, sẽ phát sinh rất nhiều bút toán điều chỉnh không cần thiết. Việc này không chỉ làm tăng rủi ro sai sót trong sổ sách mà còn gây phức tạp trong công tác kế toán khi theo dõi số dư ngoại tệ theo từng khoản mục riêng lẻ.
Nếu số dư ngoại tệ vẫn còn vào cuối năm sau, giá trị sau khi hoàn nhập sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến chênh lệch do đánh giá tỷ giá cuối năm tiếp theo. Hãy tưởng tượng đầu năm bạn hoàn nhập lãi 10, trong năm bạn đánh giá lỗ 2. Thì nếu bạn không hoàn nhập thì cũng chỉ ghi nhận khoản lãi là 8. Giá trị tác động đến kết quả kinh doanh không đổi, vậy nếu như Chế độ không yêu cầu, tác động lãi lỗ vận thế thì mục đích hoàn nhập để làm gì.
Nếu trong năm sau doanh nghiệp đã sử dụng hết số dư ngoại tệ, giá trị sau hoàn nhập sẽ tác động trực tiếp vào chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ. Điều này có thể dẫn đến việc ghi nhận lãi/lỗ tỷ giá không phản ánh đúng bản chất của giao dịch thực tế, khiến doanh nghiệp có thể báo cáo sai lệch về kết quả kinh doanh.
Tư duy toàn diện dành cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT - W1 Tư duy Kế toán 30 chạm 30: https://taichinhketoanedu.com/w1-p31.html
Cám ơn các bạn đã đọc bài viết, nếu thấy hữu ích hãy like, share và bình luận cám ơn để ủng hộ đội ngũ ban biên tập nhé.
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Today's studying plants the seeds for future's success. Make each day a little better than before
Mobile/Zalo: 0353969622
