Tôi từng ngồi trong một quán cà phê nhỏ đầu hẻm – nơi mà cô chủ đã buôn bán suốt hơn 20 năm. Quán không có biển hiệu rực rỡ, không có hóa đơn điện tử, cũng chẳng có mã QR nào trên bàn. Nhưng có thứ mà tôi luôn cảm nhận được ở đó – là sự tử tế, là mùi cà phê pha bằng phin truyền thống và một niềm tin kỳ lạ vào cách sống: “Làm ăn miễn đừng gian dối, có sao khai vậy thì chẳng ai làm khó mình đâu con à.”
Thế nhưng, đôi mắt cô gần đây cứ hay lo lắng. Không phải vì khách thưa, mà vì những dòng tin tức về thay đổi trong quy định thuế. Cô bảo, “nghe nói giờ không còn đóng thuế khoán nữa, phải kê khai doanh thu từng ngày. Mà cô có biết chữ nhiều đâu. Cũng không có ai chỉ.”
Tôi hiểu cảm giác đó – cảm giác bị bỏ lại phía sau, khi mọi thứ xung quanh chuyển mình quá nhanh. Với những người trẻ, công nghệ là cuộc chơi. Nhưng với nhiều người buôn bán lâu năm, công nghệ là… một cuộc thi khó mà đua kịp.
Có thể đối với những người làm chính sách, việc bỏ thuế khoán, áp dụng hóa đơn điện tử là điều tất yếu – để công bằng, minh bạch, và hiện đại hóa nền kinh tế. Nhưng với những người đã quen ghi sổ tay, đã quá tuổi để học app mới, thì “hóa đơn điện tử” hay “kê khai doanh thu” không còn là quy trình, mà là một nỗi sợ.
Sợ sai.
Sợ bị phạt.
Sợ phải đóng cửa quán vì không theo kịp.
Những nỗi sợ này âm thầm và dai dẳng. Nó không biểu hiện bằng lời than, mà nằm trong ánh mắt ngập ngừng, trong những quầy hàng không còn mở cửa mỗi sáng sớm như trước.
Tôi không phản đối thay đổi. Ngược lại, tôi tin vào sự minh bạch. Nhưng tôi tin rằng, thay đổi chỉ bền vững khi nó để lại sự an tâm – chứ không phải áp lực.
Nên nếu được góp một vài điều nhỏ: Hãy để người dân kê khai thử một thời gian không bị xử phạt – không phải vì họ muốn gian lận, mà vì họ cần thời gian học lại từ đầu, ở một tuổi không còn sung sức như khi bắt đầu buôn bán; Hãy thiết kế phần mềm đơn giản, ít bước, thậm chí có phiên bản chỉ cần gọi điện thoại cũng được – vì không phải ai cũng có điện thoại thông minh hay biết dùng in; Hãy kể cho họ nghe những câu chuyện thành công từ người giống họ, để họ không cảm thấy mình cô đơn giữa làn sóng công nghệ.
Nếu một ngày nào đó, cô chủ quán cà phê kia không còn mở cửa nữa, không phải vì thất bại, mà vì không hiểu luật, thì sự hiện đại đó cũng vô tình đánh đổi một điều gì đó rất đẹp của phố phường này.
Mỗi hộ kinh doanh nhỏ là một câu chuyện – là sự bền bỉ, là ký ức, là cả một thời thanh xuân lao động không có phép màu. Và trong những câu chuyện ấy, điều họ cần không chỉ là quy định, mà là một bàn tay chìa ra đúng lúc, đủ kiên nhẫn để nói: “Không sao đâu, mình sẽ học cùng nhau.”
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
Tư vấn Giải pháp cho Doanh nghiệp, Hộ Kinh doanh
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Zl/Tel: 093 670 9396
Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
Tư vấn Giải pháp cho Doanh nghiệp, Hộ Kinh doanh
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu
Zl/Tel: 093 670 9396