Hộ Kinh Doanh Không Có Hóa Đơn Đầu Vào – Có Phải Xuất Hóa Đơn Khi Bán Ra?

Nhiều Hộ kinh doanh đặt ra câu hỏi: Tôi mua hàng hóa từ chợ, từ người dân, từ những nơi không có hóa đơn đầu vào, thì khi tôi bán ra, tôi có bắt buộc phải xuất hóa đơn không?

Câu trả lời là: CÓ.

Pháp luật thuế hiện hành không đặt điều kiện về đầu vào có hóa đơn hay không để xác định nghĩa vụ xuất hóa đơn đầu ra. Việc Hộ kinh doanh có hay không có hóa đơn đầu vào là vấn đề kiểm soát chi phí, không phải là căn cứ để miễn trừ nghĩa vụ xuất hóa đơn khi bán hàng hóa ra thị trường.

Cụ thể, theo Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 và các văn bản hướng dẫn thi hành, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ có nghĩa vụ lập hóa đơn và giao cho người mua, không phân biệt người bán có hóa đơn đầu vào hay không. Điều này được nhấn mạnh lại trong Nghị định 123/2020/NĐ-CP, và mới nhất là Nghị định 70/2025/NĐ-CP – có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 – tiếp tục khẳng định nguyên tắc minh bạch hóa các giao dịch kinh tế, không loại trừ Hộ kinh doanh.

Tôi nói rõ hơn: Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ bắt buộc phải lập hóa đơn điện tử. Ngay cả Hộ kinh doanh nộp thuế khoán, trong trường hợp người mua yêu cầu thì cũng phải xuất hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh. Không có chuyện "không có đầu vào thì miễn đầu ra".

Về bản chất, hóa đơn là chứng từ ghi nhận doanh thu, và là pháp lý hóa cho các giao dịch phát sinh nghĩa vụ thuế. Không thể viện lý do "không có hóa đơn đầu vào" để né tránh hóa đơn đầu ra, vì thuế đầu ra là thuế đánh vào tiêu dùng, không phụ thuộc đầu vào của người bán.

Tôi biết, có những người làm Hộ kinh doanh lo ngại rằng khi xuất hóa đơn mà không có đầu vào thì sẽ bị loại chi phí, bị nghi ngờ, bị truy thu. Nhưng xin thưa, đó là hai câu chuyện khác nhau:

– Một là nghĩa vụ xuất hóa đơn,

– Hai là nghĩa vụ chứng minh tính hợp lý hợp lệ của chi phí đầu vào.

Một điều quan trọng mà nhiều Hộ kinh doanh hay nhầm lẫn: Thuế của Hộ kinh doanh không tính trên lợi nhuận, mà tính trực tiếp trên doanh thu. Nghĩa là, chi phí đầu vào – dù có hay không – cũng không ảnh hưởng đến số thuế phải nộp. Chính vì thế, nỗi lo “không có hóa đơn đầu vào thì không được ghi chi phí” hoàn toàn không cần thiết với Hộ kinh doanh. Việc có hay không có hóa đơn đầu vào không làm tăng hay giảm số thuế phải nộp, mà chỉ liên quan đến công tác lưu trữ chứng từ, phục vụ kiểm tra hoặc minh bạch hóa nguồn hàng.

Nếu anh chị cần hiểu sâu thêm về lý do vì sao Hộ kinh doanh vẫn nên lưu giữ hóa đơn đầu vào, dù pháp luật không bắt buộc khắt khe như với doanh nghiệp, tôi đã có một bài phân tích rõ ràng tại: https://taichinhketoanedu.com/ho-kinh-doanh-co-can-luu...

Anh chị làm Hộ kinh doanh cần phải hiểu đúng bản chất pháp luật: Không xuất hóa đơn đúng lúc, đúng nghĩa vụ – đó mới là rủi ro lớn nhất. Không ít trường hợp Hộ kinh doanh nghĩ rằng “khách không cần hóa đơn”, “hóa đơn đầu vào không có thì thôi”, rồi đến lúc bị kiểm tra truy thu thì mới giật mình. Có những tờ hóa đơn vài trăm nghìn không xuất, nhưng sau này bị phạt vài triệu, thậm chí vài chục triệu vì bị xem là che giấu doanh thu.

Nếu anh chị đang là Hộ kinh doanh, hoặc đang tư vấn cho Hộ kinh doanh, tôi mời anh chị đọc thêm một số bài viết phân tích sâu mà tôi đã chia sẻ, giúp hiểu rõ hơn về bức tranh thuế toàn diện đối với mô hình này tại đây: https://taichinhketoanedu.com/ho-kinh-doanh-co-can-luu...

Mỗi bài viết đều là một lát cắt nhỏ, nhưng nếu ráp lại, sẽ là một hệ thống tư duy đầy đủ – để người làm kinh doanh không chỉ lo “bán được hàng”, mà còn giữ được lãi, giữ được sự bình an trong hoạt động kinh doanh dài hạn. Tôi vẫn tin rằng, hiểu biết là sự đầu tư không bao giờ lỗ. Và làm chủ được luật, mới là lúc anh chị thực sự làm chủ được cuộc chơi.

Mr Wick Kiểm toán - Đào tạo Kế toán chuyên nghiệp
ATC Academy | Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu

Khóa đào tạo cho Kế toán đáp ứng vị trị KTTH, KTT | W1. Tư duy Kế toán 30 chạm 30.

Bấm vào dòng chữ này để đăng ký nhân tư vấn để học W1| Tư duy Kế toán 30 chạm 30.